Dentofobia, czyli strach przed wizytą u stomatologa oraz przed leczeniem stomatologicznym, to niestety dość częsta przypadłość. Dotyczy wielu pacjentów, niezależnie od wieku i płci. Ze względu na silny lęk pacjenci z dentofobią rzadko odwiedzają gabinet stomatologiczny, niejednokrotnie decydując się na wizytę dopiero w ostateczności – gdy ból zęba uniemożliwia im normalne funkcjonowanie. Tymczasem w nowoczesnej stomatologii istnieją skuteczne metody walki z dentofobią.
Skąd się bierze dentofobia?
Paniczny strach przed stomatologiem jest zazwyczaj następstwem przykrych doświadczeń z dzieciństwa związanych z wizytami u dentysty, na przykład przytrzymywania na siłę podczas zabiegu, bolesnych ekstrakcji zębów czy leczenia bez znieczulenia. W walce z lękiem przed dentystą nie pomagają także powszechnie panujące stereotypy, wedle których leczenie stomatologiczne jest bolesne.
Dentofobię u dzieci nieświadomie wykształcić lub podtrzymywać mogą też rodzice. Na percepcję dziecka wpływ ma nie tylko ich zachowanie podczas pobytu w gabinecie, ale również stosunek do leczenia. Rodzice nieświadomie przenoszą na dzieci swoje własne obawy, negatywne nastawienie do stomatologów, a także przekazują złe nawyki, np. unikanie regularnych wizyt lekarskich.
Objawy i skutki dentofobii
Lękowi przed wizytą stomatologiczną towarzyszą dokuczliwe objawy somatyczne, takie jak niestrawność, biegunka, ból brzucha i głowy czy problemy ze snem oraz objawy typowe dla fobii, czyli drżenie mięśni, nadmierne pocenie się czy przyspieszone bicie serca. W obawie przed bólem pacjent często rezygnuje z jakichkolwiek wizyt stomatologicznych, co może skutkować znacznym pogorszeniem stanu jamy ustnej.
W rezultacie już powstałe, ale niediagnozowane problemy nawarstwiają się, a ostateczne leczenie komplikuje. Choroby zębów oraz powikłania w jamie ustnej prowadzić mogą ponadto do bardzo poważnych schorzeń ogólnoustrojowych. Dentofobia pośrednio może się też przyczynić do pogorszenia jakości życia pacjenta – zły stan zdrowotny negatywnie wpływa bowiem na samopoczucie pacjenta, a nieleczone i nieestetyczne zęby na jego samoocenę.
Metody walki z dentofobią
- Techniki relaksacyjne – głębokie oddychanie i wizualizacja mogą pomóc w redukcji stresu. Pacjenci mogą nauczyć się tych technik przed wizytą, aby lepiej sobie radzić w gabinecie.
- Sedacja wziewna – podtlenek azotu, znany jako gaz rozweselający, jest bezpieczną metodą pomagającą opanować strach i stres podczas zabiegów stomatologicznych.
- Wsparcie psychologiczne – terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia dentofobii. Pomaga pacjentom zidentyfikować i zmienić negatywne myśli związane z wizytami u dentysty.
Innowacyjne metody leczenia
Nowoczesna stomatologia korzysta z niezwykle szerokiego wachlarza innowacyjnych metod leczenia, które pomagają również w walce z dentofobią. Wymienić tu należy między innymi nowoczesne metody diagnostyczne, takie jak tomografia komputerowa czy skaner 3D. Pozwalają one wnikliwie, a przy tym bezboleśnie zbadać pacjenta i wykryć wszelkie nieprawidłowości, również te niewidoczne dla oka, a w dalszej kolejności odpowiednio zaplanować efektywne i satysfakcjonujące dla pacjenta leczenie.
Wielu pacjentów z dentofobią wskazuje na strach przed widokiem strzykawki czy samym ukłuciem. Na pewno ucieszy ich fakt, że dziś alternatywą dla tradycyjnego znieczulenia jest m.in. zupełnie bezbolesne znieczulenie komputerowe. Rozwiązaniem może być również skorzystanie z sedacji wziewnej z zastosowaniem rozluźniającego i zmniejszającego dyskomfort podtlenku azotu. W przypadku bardzo skomplikowanych, długich zabiegów zaleca się również leczenie w znieczuleniu ogólnym.
Dobra relacja ze stomatologiem
Walcząc z dentofobią nie bez znaczenia jest też relacja ze stomatologiem. W procesie jej budowania istotną rolę pełni zarówno lekarz, jak i sam pacjent. Pierwszy wykazywać się powinien empatią wobec pacjenta, uwzględniać jego potrzeby i oczekiwania, a także obawy czy strach. Wskazane jest, by w sposób zrozumiały opisywał problemy i przedstawiał poszczególne etapy leczenia, a także wspominał o ewentualnych komplikacjach. Stomatolog powinien również na bieżąco tłumaczyć wykonywane w trakcie wizyty czynności. Strach przed nieznanym i stres wywołany niepewnością potęguje bowiem fobię.
Pacjent natomiast musi zrozumieć potrzebę i wagę leczenia stomatologicznego oraz skutki jego unikania. Powinien też przekazać stomatologowi wszelkie szczegóły dotyczące swojego zdrowia. Na bieżąco zgłaszać uwagi i otwarcie mówić o strachu przed leczeniem. Ogólnoustrojowy zły stan fizyczny i psychiczny pacjenta niejednokrotnie implikuje problemy podczas wykonywania zabiegu. Pacjent w obawie przed bólem nie potrafi współpracować ze stomatologiem, często utrudniając mu wykonanie czynności lub odmawiając jej wykonania.
Relaksacja przed i w trakcie wizyty stomatologicznej
Strach przed wizytą u dentysty zmniejsza stosowanie technik relaksacji. Polegają one na systematycznej pracy w domu, ćwiczeniu prawidłowego, uspokajającego oddychania oraz rozluźniania poszczególnych partii ciała.
Ważne, aby pacjent mógł zrelaksować się także w klinice stomatologicznej oraz w gabinecie, przed i podczas zabiegu. W Maxx Clinic przykładamy wagę do budowania przyjaznej, miłej i rodzinnej atmosfery. Na pacjentów z dentofobią dobrze wpływa przebywanie w estetycznych, przytulnych wnętrzach i kojąca muzyka dochodząca z głośników – mówi Magdalena Skiepko, właściciel kliniki Maxx Clinic.
– Wiemy, że troska o pacjentów, zarówno pod względem medycznym, jak i psychicznym, a także budowanie z nimi dobrej relacji owocuje. Kluczem do sukcesu jest połączenie wszystkich aspektów. Zapewnienie zarówno przyjaznej atmosfery w klinice, jak i dostępu do nowoczesnych metod i technik leczenia stomatologicznego, gwarantujących efektywne leczenie. – dodaje.